روز پنجشنبه ۲۵ بهمن یک هواپیمای خطوط هوایی ماهان‌ایر از تهران عازم بیروت شد، اما سازمان هوانوردی لبنان آن را لغو کرد. یکی از مقامات فرودگاه «رفیق حریری» بیروت به خبرگزاری فرانسه اطلاع داد: «بنابر دستور وزارت حمل‌ونقل لبنان، این فرودگاه به هواپیمایی ماهان اطلاع داد که نمی‌تواند پذیرای دو پرواز این شرکت که قرار بود روزهای پنجشنبه و جمعه انجام شود باشد».

جروزالم‌پست ادعا کرد این تصمیم در پی هشدارهای ارتش دفاعی اسرائیل به مقام‌های لبنانی اتخاذ شده است. به گفته سعید چلندری، مدیرعامل فرودگاه امام خمینی‌(ره): «پرواز ایران به بیروت از سوی مقصد مجوز لازم را برای فرود دریافت نکرده است». او ادامه توضیح داد: «پس از یک دوره کوتاه توقف، پروازهای ایران به بیروت از سر گرفته شده بود، اما مجددا روز جمعه نیز با عدم صدور مجوز از سوی کشور مقصد مواجه شدیم».

چلندری افزود: «پرواز دیگری از سوی شرکت ماهان برای ساعت هفت صبح فردا به مقصد بیروت برنامه‌ریزی شده، اما تا این لحظه مجوزی برای انجام آن صادر نشده است. مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) در پاسخ به اینکه اداره هوانوردی لبنان اعلام کرده است که یک پرواز امشب برای بازگرداندن مسافران لبنانی از بیروت به تهران انجام خواهد شد و آیا قرار است چنین پروازی انجام شود، خاطرنشان کرد: «تاکنون اعلام رسمی در این خصوص صورت نپذیرفته و مجوزی برای این پرواز توسط سازمان هواپیمایی کشور صادر نشده است». با وجود این، او بیان کرد: «سازمان هواپیمایی کشوری در حال پیگیری صدور مجوز از سوی کشور مقصد برای برقراری این پرواز است».

پیش از این و در ۱۴ دی‌ماه نیز مسافران یک پرواز از تهران به بیروت، هنگام ورود به فرودگاه رفیق حریری، تحت بازرسی شدید بدنی و همچنین بازرسی غیرمعمول چمدان‌ها قرار گرفتند. همچنین‌ مقامات امنیتی فرودگاه بیروت سعی کردند چمدان‌های هیئت دیپلماتیک ایرانی را نیز بازرسی کنند که این موضوع با مقاومت دیپلمات‌ها مواجه شد و تنش‌هایی را ایجاد کرد.

 امانی: به‌شرطی با درخواست پرواز خطوط هوایی لبنانی به ایران موافقت می‌کنیم که در پرواز هواپیما‌های ایرانی مانع‌گذاری نشود
در پی این اتفاق، مجتبی امانی، سفیر ایران در لبنان، درباره چرایی لغو پروازهای تهران به بیروت، موضوع را چنین شرح داد: «شب گذشته مجوز دو پروازی که به ‌صورت هفتگی و منظم از ایران به سمت بیروت می‌رفتند، از سوی دولت لبنان در پنجشنبه و جمعه لغو شد». امانی با اشاره به پیگیری‌های انجام‌شده خبر داد: «دولت لبنان قول داده بود این پروازها انجام شود، اما لغو این پروازها منجر شد مسافران لبنانی که در قالب کاروان‌های زیارتی هستند، در فرودگاه تهران معطل شدند».

سفیر کشورمان متذکر شد: «لغو این پروازها هم‌زمان شد با اظهارات سخنگوی رژیم صهیونیستی و ادعای او مبنی‌بر اینکه این دو هواپیما حامل کالاهای غیرقانونی است». با ‌این‌ حال این دیپلمات ایرانی بیان کرد: «دولت لبنان تقاضا کرده است‌ یک هواپیمای دیگر جایگزین هواپیمای ایرانی شود؛ البته ما از برقراری پروازهای خطوط لبنانی استقبال می‌کنیم، اما نه به این شکل که پرواز ایرانی لغو شود». امانی تصریح کرد: «ما با درخواست دولت لبنان موافق هستیم به شرطی که دولت لبنان نیز مانع‌گذاری در برابر پروازهای ایرانی نداشته باشد».

اوج‌گیری اعتراضات در بیروت
هم‌زمان با اقدام دولت لبنان برای ممانعت از فرود هواپیمای شرکت ماهان در فرودگاه رفیق حریری، مردم این کشور به‌شدت خشمگین شده و از روز گذشته اعتراضات گسترده‌ای را در خیابان‌ها به راه انداختند. معترضان پس از لغو مجوز پرواز هواپیمای ایرانی حامل زائران لبنانی به بیروت، جاده سلیم، یکی از مسیرهای اصلی منتهی به فرودگاه رفیق حریری را به‌ طور‌ کامل مسدود کردند. این اعتراضات در واکنش به تصمیم دولت لبنان برای جلوگیری از ورود هواپیمای ایرانی به خاک لبنان انجام شد. رسانه‌های لبنانی همچنین اعلام کردند که پلیس ضد‌شورش این کشور پس از بسته‌شدن بیشتر خیابان‌های بیروت توسط معترضان، با حضور در خیابان‌ها و تیراندازی هوایی در تلاش است معترضان را متفرق و خیابان‌ها را باز کند. اخبار واصله حکایت از آن دارد که معترضان لبنانی که هر لحظه بر تعداد آنها افزوده می‌شد، بیشتر خیابان‌های پایتخت را مسدود کردند.

 بیانیه دولت لبنان درباره لغو پرواز تهران-بیروت
سازمان هواپیمایی لبنان با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد علت لغو پرواز تهران به بیروت که موجب خشم مردم این کشور شد، برای حفظ امنیت و سلامت مسافران انجام شده است. به گزارش اکو‌ایران و به نقل از ارم‌نیوز، ساعاتی پس از لغو پرواز تهران به بیروت و اعتراضات مردم لبنان نسبت به این اقدام دولت، سازمان هواپیمایی لبنان در بیانیه‌ای توضیح داد تغییرات در برنامه پروازها به دلیل حفظ سلامت مسافران انجام شده است. در این بیانیه چنین آمده است: «سازمان هواپیمایی لبنان در راستای تأمین سلامت و ایمنی فرودگاه بین‌المللی رفیق الحریری، حریم هوایی لبنان، شهروندان و شرکت‌های هواپیمایی و پس از هماهنگی با نیروهای امنیتی فرودگاه، برخی اقدامات را به اجرا گذاشته است». این سازمان توضیح داده: «اقدامات انجام‌شده براساس قوانین بین‌المللی، استانداردهای سازمان بین‌المللی هوانوردی (ایکائو) و قوانین لبنان انجام شده است». همچنین در بخش دیگری از بیانیه قید شد: «اجرای این قوانین نیازمند زمان بیشتری برای برخی از شرکت‌های هواپیمایی است، به همین دلیل جدول پروازها، به‌ویژه برخی پروازهای ورودی از ایران، به ‌صورت موقت تا تاریخ ۱۸ فوریه (۳۰ بهمن) تغییر کرده است. این تغییرات از روز پنجشنبه به اطلاع شرکت‌های هواپیمایی رسیده تا آنها به مسافران خود اطلاع دهند و فرصت تغییر بلیت فراهم شود». در پایان بیانیه اعلام شده: «شرکت هواپیمایی لبنان در حال برنامه‌ریزی برای اعزام پروازی از بیروت به تهران در شب جمعه برای بازگرداندن مسافران لبنانی است».

واکنش حزب‌الله به ممانعت از فرود هواپیمای ایرانی در بیروت
روابط‌عمومی و رسانه‌ای حزب‌الله لبنان پنجشنبه‌شب بیانیه‌ای در‌باره گرفتارشدن شماری از شهروندان این کشور در تهران به دلیل ممانعت از فرود هواپیما در فرودگاه بین‌المللی رفیق الحریری بیروت صادر کرد. براساس این گزارش، در پی بحران شهروندان لبنانی که به دلیل تهدیدات اسرائیل مبنی‌بر هدف‌گیری هواپیمای ایرانی که قرار بود آنها را از ایران خارج کند و در حال حاضر بیرون از کشور (لبنان) گرفتار شده‌اند، ابراهیم الموسوی، نماینده پارلمان لبنان، بیانیه‌ای صادر کرد و گفت: «اصرار و زیاده‌روی دشمن صهیونیستی در نقض حاکمیت لبنان و همراهی جامعه بین‌المللی، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا در این راستا، باعث شده است دشمن به گسترش و تنوع‌بخشیدن به نقض‌های خود ادامه دهد».

نماینده پارلمان لبنان «این اقدام را به‌ طور کامل محکوم» و تأکید کرد این اقدام «باید مورد محکومیت و انزجار همه مردم لبنان قرار بگیرد و باید صدای اعتراض خود را بلند کنند و نهادها و سازمان‌های بین‌المللی مسئول را وادار به انجام وظایف خود کنند تا از حملات صهیونیستی علیه فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری جلوگیری شود».

این چهره سیاسی ادامه داد: «لبنانی‌هایی که به بازگشت فعالیت نهادهای قانونی امیدوار بودند، اکنون دولت را در برابر مسئولیت‌هایش قرار داده و از آن می‌خواهند اقدامات لازم را برای تضمین حفظ حاکمیت لبنان بر تمامی تأسیسات عمومی، به‌ویژه فرودگاه، انجام دهد تا دشمن تصور نکند که آزاد است هرگونه تجاوز و نقض حاکمیتی را انجام دهد. دولت لبنان با تمامی نهادهایش باید مسئولیت‌های خود را برای پایان‌دادن به این وضعیت بپذیرد و تلاش کند‌ شهروندان خود را فورا به کشور بازگرداند و تحت هیچ عنوان یا شرایطی به تهدیدات رژیم صهیونیستی تن ندهد». البته الموسوی از لبنانی‌ها درخواست کرد: «هوشیاری و تعقل عمیقی داشته باشند و فضای لازم را برای حل این بحران جدید فراهم کنند. چون بیان مخالفت با این نقض‌ها و تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه حاکمیت ما باید به ‌صورت مسالمت‌آمیز و مسئولانه انجام شود».

 سیدعلی سقاییان: این اقدامات روی تضعیف موقعیت ایران در لبنان و توان حزب‌الله اثرگذار نخواهد بود

در تحلیل آنچه عنوان شد، سیدعلی سقاییان در گفت‌وگویی با «شرق» ابتدا با اشاره به تحولات سوریه، فلسطین، لبنان و نیز دیدار اخیر نتانیاهو با دونالد ترامپ و مواضع نخست‌وزیر اسرائیل و رئیس‌جمهور آمریکا درباره کوچاندن مردم فلسطین از غزه، بر این باور است: «اکنون در فقدان فرماندهان چهره‌های ارشد محور مقاومت، معادلات منطقه در حال تغییر است». از این‌ رو به اذعان سفیر اسبق ایران در برزیل: «اسرائیل و آمریکا با فشار به دولت جدید لبنان سعی در تضعیف جایگاه و نفوذ حزب‌الله و ایران دارند». به‌ویژه آنکه این دیپلمات ارشد کشورمان تصریح می‌کند: «تلاش بیروت برای ممانعت از پرواز ایرانی در فرودگاه حریری به‌نوعی به مراسم تشییع پیکر سیدحسن نصرالله بازمی‌گردد و این‌گونه اقدامات برای تحت‌الشعاع قراردادن این مراسم صورت گرفته است».

با چنین ارزیابی‌ای، سفیر پیشین ایران در ارمنستان «برخی ادعاهای مقامات لبنانی یا اتهامات اسرائیلی‌ها را از اساس رد کرده» و تصریح می‌کند: «با وجود برخی ادعاها و تحلیل‌ها در محافل کارشناسی و رسانه‌ای پیرامون تضعیف جایگاه محور مقاومت و به‌خصوص حزب‌الله اکنون این گروه مقاومت فعلا سیاست صبر و انتظار را در پیش گرفته است تا فرصت مناسب برای موازنه قوا شکل بگیرد». ضمن آنکه به گفته این تحلیلگر ارشد حوزه بین‌الملل: «حزب‌الله لبنان اکنون با یک نگاه دلسوزانه سعی دارد از دامن‌زدن به اختلافات، تنش‌ها و درگیری‌های داخلی در لبنان خودداری کرده تا این کشور (لبنان)، وارد جنگ داخلی و تجربیات دهه‌های گذشته نشود. چراکه از منظر سقاییان: «اگر دولت جوزف عون و نواف سلام کماکان این سیاست‌های تحمیلی غرب را بپذیرد، مسیر برای ایجاد تفرقه، تنش، درگیری و جنگ داخلی در لبنان فراهم خواهد شد».

مدیر کل پیشین تشریفات وزارت امور خارجه با اشاره به بخشی از گفته‌های مجتبی امانی، سفیر ایران در لبنان، درباره پـیش‌شرط تهران برای ورود پروازهای لبنانی به ایران در ازای ‌ممانعت‌نکردن از ورود هواپیماهای ایرانی به بیروت‌، از منظر طی مراحل دیپلماتیک متذکر می‌شود: «پس از ممانعت از ورود هواپیمای ماهان به بیروت، لبنانی‌ها درخواستی برای اعزام هواپیما به ایران در جهت بازگرداندن اتباع خود داشتند». سقاییان دراین‌باره‌ یادآور می‌شود: «این اقدام باید با درخواست رسمی و از طریق وزارت امور خارجه انجام شود و پس از بررسی دقیق، مراحل لازم در این رابطه صورت خواهد گرفت». با این حال دیپلمات ارشد کشورمان‌ «روند جاری را یک روند مخرب در روابط لبنان و ایران تعبیر کرده که قطعا‌ نه به سود بیروت خواهد بود و نه به سود مناسبات تجاری دو طرف». در سایه این نکات است که مفسر حوزه سیاست خارجی‌ «اقدامات صورت‌گرفته روز پنجشنبه و جمعه از سوی دولت لبنان را یک خطای محاسباتی» می‌داند که با نگاهی خوش‌بینانه، امیدوار است با «حضور برخی وزرای محور مقاومت و حزب‌الله لبنان در کابینه جدید این کشور (لبنان) شاهد بازگشت منطق و عقلانیت در بیروت و اتخاذ سیاست‌های مستقلانه در برابر غربی‌ها باشد».

در ادامه این تحلیل‌ها، سقاییان به شکل‌گیری اعتراضات مردمی طی روزهای پنجشنبه و جمعه در لبنان پس از ممانعت از ورود هواپیمای ایرانی به فرودگاه بیروت اشاره می‌کند و تأکید دارد: «اگرچه محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران هیچ تمایلی به درگیری، تنش و اختلافات داخلی در لبنان نداشته و با نگاه دلسوزانه، اساسا مخالف بسترسازی برای جنگ داخلی در لبنان هستند». اما این دیپلمات کشورمان در عین حال خطاب به دولت جدید در لبنان عنوان می‌کند: «این دولت باید در قبال اقدامات خود پاسخ روشن و شفافی را برای مردم لبنان و به‌خصوص طرفداران محور مقاومت و سیدحسن نصرالله داشته باشند. چون در غیر این صورت و با تداوم تحمیل خواسته‌های اسرائیل و غرب بر بیروت، شاهد تشدید اعتراضات مردمی، علیه دولت جوزف عون و نواف سلام خواهیم بود». ضمن آنکه سقاییان در بخش پایانی گفت‌وگویش با «شرق» باور دارد: «اساسا این دست اقدامات نظیر ممانعت از ورود هواپیمای کشورمان به بیروت نمی‌تواند روی تضعیف جایگاه و موقعیت ایران در لبنان و همچنین توان حزب‌الله اثرگذار باشد یا اینکه بتواند مراسم تشییع پیکر سیدحسن نصرالله را تحت‌الشعاع قرار دهد».

آشنایی با ماژول IVR با پیام رسون

سامانه نظرسنجی پیامکی با پنل پیامک پیام رسون

بحث مذاکره با آمریکا یکی از موضوعاتی است که در برخی دولت ها از سوی برخی مسولان مورد توجه قرار گرفته است، این در حالی است که رهبر معظم انقلاب، بارها تأکید کرده‌اند که مذاکره با آمریکا نه‌تنها سودی ندارد، بلکه می‌تواند به زیان کشور تمام شود. امروز بسیاری از مردم نیز براین باورند که مذاکره با آمریکا تنها وقت تلف کردن است و این دیدگاه بر پایه تجربه‌های گذشته، بدعهدی‌های مکرر آمریکا و مهم تر با توجه به سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه ایران شکل گرفته است.
تجربه تاریخی و بدعهدی‌های آمریکا یکی از اصلی‌ترین دلایل این است که نباید با آمریکا اعتماد کرد. خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام نمونه بارزی از این بدعهدی است. با وجود پایبندی ایران به تعهدات خود، دولت آمریکا نه‌تنها از توافق خارج شد، بلکه تحریم‌های گسترده‌تری علیه ایران اعمال کرد. این تجربه نشان داد که هیچ تضمینی برای پایبندی واشنگتن به تعهداتش وجود ندارد و مذاکره، صرفاً ابزاری برای فشار بیشتر بر ایران خواهد بود. 

سیاست فشار و تحریم به‌جای تعامل 
 آمریکا همواره به‌جای گفت‌وگو و تعامل دیپلماتیک، سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفته است. تحریم‌های گسترده، تهدیدهای نظامی و تلاش برای انزوای ایران در عرصه بین‌المللی نشان می‌دهد که هدف واشنگتن از مذاکره، نه حل اختلافات، بلکه وادار کردن ایران به پذیرش شرایط تحمیلی است. رهبر انقلاب معتقدند که مذاکره در چنین شرایطی نه‌تنها فشارها را کاهش نمی‌دهد، بلکه موجب گستاخ‌تر شدن آمریکا در زیاده‌خواهی‌هایش خواهد شد. تضادهای راهبردی ایران و آمریکا در بسیاری از مسائل کلیدی دارای تضادهای اساسی هستند. سیاست‌های آمریکا در حمایت از رژیم صهیونیستی، حضور نظامی در خاورمیانه و دخالت در کشورها، روحیه سلطه گری آمریکا، تلاش برای تضعیف ایران و تلاش برای عدم پیشرفت و قدرتمند شدن ایران، همگی در تضاد کامل با منافع و سیاست‌های ما قرار دارند. در چنین شرایطی، مذاکره نمی‌تواند به توافقی پایدار منجر شود، بلکه تنها ابزاری برای تحمیل خواسته‌های آمریکا خواهد بود. 

هدف نهایی آمریکا چیست؟
رهبر انقلاب بارها هشدار داده‌اند که هدف نهایی آمریکا از مذاکره، تغییر رفتار ایران یا حتی تغییر نظام است. تجربه نشان داده که واشنگتن، صرف‌نظر از دولت‌های مختلفی که روی کار آمده‌اند، همواره سیاست‌هایی را دنبال کرده که به‌دنبال تضعیف استقلال و اقتدار جمهوری اسلامی ایران بوده است. در این چارچوب، مذاکره می‌تواند به ابزاری برای دخالت‌های بیشتر آمریکا در امور داخلی ایران تبدیل شود. در طول تاریخ، دولت‌های مختلف آمریکا با تغییراتی در سیاست‌های خود، همواره تلاش کرده‌اند تا فشارهای مختلفی را به ایران وارد کنند. این فشارها معمولاً در قالب تحریم‌ها، تهدیدهای نظامی یا فشارهای دیپلماتیک بوده است و هدف آن‌ها تحت فشار قرار دادن ایران برای تغییر رویکردها و تسلیم شدن در برابر خواسته‌های آمریکا بوده است. در این راستا، مذاکره به‌عنوان یک ابزار برای تحقق این هدف‌ها، می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای فشار بیشتر و اجبار ایران به عقب‌نشینی از اصول و سیاست‌های خود در نظر گرفته شود.
تاریخ نشان داده است که حتی زمانی که ایران در مذاکرات مختلف حاضر شده و گام‌هایی به‌سوی دیپلماسی برداشته است، آمریکا همچنان به دنبال گسترش نفوذ خود در داخل ایران و تضعیف جمهوری اسلامی بوده است. در نتیجه، این امر باعث می‌شود که مذاکره با آمریکا، نه‌تنها باعث حل و فصل اختلافات نخواهد شد، بلکه به ابزاری برای نفوذ بیشتر واشنگتن در سیاست داخلی ایران تبدیل خواهد شد. بر همین اساس رهبر انقلاب بارها هشدار داده‌اند که هرگونه مذاکره تحت فشار، می‌تواند زمینه‌ساز مداخله‌های بیشتر آمریکا در امور داخلی کشور و تلاش برای تغییر نظم سیاسی و اجتماعی ایران باشد. از این رو، حفظ استقلال و اقتدار جمهوری اسلامی در برابر فشارهای خارجی، یکی از اصولی است که همواره در سیاست‌های رهبر انقلاب برجسته شده است. 

راهبرد اصلی مقابله با فشارهای آمریکا
 رهبر انقلاب تأکید دارند که به‌جای مذاکره با آمریکا، باید بر تقویت توان داخلی، خودکفایی اقتصادی و افزایش قدرت دفاعی کشور تمرکز کرد. تجربه سال‌های اخیر نشان داده که مقاومت و اتکا به ظرفیت‌های داخلی، مؤثرترین راهکار برای خنثی‌سازی فشارهای آمریکا است. مقام معظم رهبری همواره بر اهمیت تقویت توان داخلی به‌عنوان یک استراتژی کلیدی برای مقابله با فشارهای خارجی تأکید داشته‌اند. یکی از دلایل اصلی این تأکید، عدم اعتماد به وعده‌های دولت‌های مختلف آمریکا و سایر قدرت‌های غربی است که در طول سال‌ها همواره سیاست‌های دوگانه و بدعهدی را در قبال ایران دنبال کرده‌اند. تحلیلگران معتقدند وقتی یک کشور به توانمندی‌های داخلی خود متکی باشد، نه تنها از وابستگی به قدرت‌های خارجی رها می‌شود، بلکه قادر است تا در برابر تهدیدات اقتصادی و نظامی ایستادگی کند. به‌ویژه در شرایطی که آمریکا و دیگر کشورها از ابزارهای اقتصادی مانند تحریم‌ها برای تحت فشار قرار دادن ایران استفاده می‌کنند، تقویت بنیه اقتصادی کشور و استفاده از ظرفیت‌های داخلی، می‌تواند ایران را در برابر این تهدیدات مقاوم کند.در این راستا، تقویت خودکفایی اقتصادی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. کارشناسان می گویند تولید داخلی، بهره‌گیری از منابع طبیعی، تقویت صنعت و کشاورزی داخلی و توسعه فناوری‌های نوین می‌توانند ایران را از وابستگی به واردات و فشارهای اقتصادی خارجی رها کنند. آنها بر این باورند که علاوه بر این، این رویکرد موجب افزایش اشتغال و رشد اقتصادی پایدار در داخل کشور می‌شود که در نهایت منجر به تقویت قدرت ملی ایران خواهد شد.

رهبر انقلاب نیز به‌طور مکرر تأکید کرده‌اند که در برابر چالش‌های اقتصادی، کشور باید به ظرفیت‌های داخلی خود تکیه کند و با افزایش بهره‌وری در تمام حوزه‌های اقتصادی، مسیر رشد و پیشرفت را با تکیه بر منابع خود ادامه دهد. در این صورت، کشور قادر خواهد بود نه تنها فشارهای تحریمی را خنثی کند، بلکه قدرت اقتصادی خود را در برابر تهدیدات خارجی به‌طور مؤثر حفظ و افزایش دهد. وظیفه دولت در این زمینه بسیار مهم است که کارشناسان در این باره می گویند که دولت باید با اتخاذ سیاست‌های کارآمد و پایدار، زمینه‌ساز تقویت این توان داخلی شود و اولین گام در این مسیر، برنامه‌ریزی دقیق و هوشمندانه برای استفاده بهینه از منابع داخلی و حمایت از تولیدات ملی است. مسلما این موضوع نه تنها نیازمند اصلاحات ساختاری در اقتصاد است، بلکه نیاز به ایجاد بسترهای مناسب برای فعالیت بخش خصوصی و ارتقای سطح آموزش و پژوهش دارد. دولت باید با تقویت زیرساخت‌ها و ایجاد فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری‌های داخلی، از توسعه صنایع بومی حمایت کند و در همین راستا، همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با کشورهای هم‌طراز را برای افزایش قدرت اقتصادی و دفاعی کشور تشویق نماید. همچنین، دولت می‌بایست با تشویق نوآوری در صنایع دفاعی و فناوری‌های پیشرفته، توان نظامی کشور را به‌طور مستمر بهبود بخشد و در برابر تهدیدات نظامی خارجی توانایی مقابله را افزایش دهد.

راهکار اصلی جمهوری اسلامی چه باید باشد؟
در نهایت باید گفت که مذاکره با آمریکا، با توجه به تجربه‌های تلخ گذشته و ادبیات فعلی ترامپ، تضادهای بنیادین در سیاست‌های دو کشور و اهداف پنهان واشنگتن، نه‌تنها راه‌حلی برای کاهش فشارها نیست، بلکه می‌تواند به عاملی برای افزایش دخالت‌های خارجی در کشور تبدیل شود.  
تمدید فشار حداکثری و قابل اعتماد نبودن آمریکا گویای این واقعیت است که ترامپ به دنبال تسلیم ایران است نه مذاکره برای رفع تحریم. از این‌رو، رهبر انقلاب همواره بر عدم اتکا به آمریکا، تقویت اقتصاد مقاومتی و افزایش اقتدار دفاعی کشور تأکید دارند. تحلیلگران معتقدند که در شرایط فعلی، راهکار اصلی جمهوری اسلامی ایران، باید ایستادگی، تقویت توان داخلی و خنثی‌سازی فشارهای دشمن از طریق دیپلماسی فعال منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.
 

تغییر دولت‌ها با سیاست‌های جدید در فاصله چند ماه در ایران و آمریکا، تبدیل به موضوعی شده است که یکبار دیگر بحث مذاکره بین دو کشور به میان بیاید؛ موضوعی که در هفته اخیر پس از مصاحبه‌ای که علی عبدالعی‌زاده (نماینده‌ رئیس‌جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور) انجام داد، تبدیل به یکی از سوژه‌های اصلی اظهارنظرها و واکنش‌ها در داخل کشور از سوی چهره‌ها شد. عبدالعلی‌زاده 29 دی‌ماه گفته بود: «شمار قربانیان تحریم بیشتر از شهدا و جانبازان جنگ تحمیلی است. تحریم عده‌ای را به فساد می‌کشاند و تبدیل به «کاسب تحریم» می‌شوند اما عده‌ای دیگر را هم می‌کُشد. آماده مذاکره مستقیم با آمریکا هستیم و شاید ۲ تا ۳ ماه بعد از شروع مذاکرات به توافق برسیم.» 

پس از این اظهارنظر، واکنش‌هایی به موضوع مذاکره صورت گرفت که حجم زیادی از آنها از سوی اصول‌گرایان بود. برای مثال اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب موتلفه در مصاحبه‌ای که 3 بهمن با جماران انجام داده بود، این موضوع را به میان آورد که فرد مذاکره‌کننده برای آنها اولویت دارد نه لفظ مذاکرات و باید فردی شبیه به حسین امیرعبدالهیان به مذاکرات برود.
 
او گفته بود: «ما هیچ‌وقت نگفتیم که مذاکره نشود، مذاکره بشود. منتها «چگونه مذاکره شدن» مهم است، و الّا امام حسین(ع) هم به حضرت ابوالفضل(ع) اجازه دادند در آن شب حساس با شمر مذاکره کند. مذاکره که مشکلی نیست. مشکل این است که چه کسی مذاکره می‌کند؟ امیرعبداللهیان مذاکره می‌کند یا جناب آقای ظریف؟! جناب آقای ظریف با ذهنِ رو به غرب مذاکره می‌کند، اما آقای عبداللهیان با ذهنِ رو به استقلال ملی. این مهم است.»

محمدجواد لاریجانی، دیگر چهره اصول‌گرا هم در صداوسیما گفته بود نباید برای رفع مشکل اقتصادی مردم مذاکره کرد. او گفته است: «اگر بخواهیم برای رهایی از فشارهای اقتصادی بحث مذاکره با آمریکا را مطرح کنیم، درست نیست، ولی اگر مصالح نظام ایجاب کند با شیطان در قعر جهنم نیز مذاکره می‌کنیم.»

مسعود زریبافان، دیگر فعال سیاسی اصول‌گرا هم روز گذشته به خبرآنلاین گفته بود: «اگر دستگاه دیپلماسی کشور در مذاکراتی که با کشورهای واسطه انجام می‌دهد به این نتیجه برسد که برای ادامه کار نیاز به مذاکره مستقیم است، با خطوط قرمز و راهبردهایی که رهبری تعیین می‌کنند و در صورتی که دولت خود را متعهد به رعایت آنها اعلام کند، این اتفاق ممکن می‌شود.»

علاوه بر اینها، تریبون‌های نمازجمعه هم شاهد موضع‌گیری در این ارتباط بود. در تهران احمد خاتمی برخلاف بادامچیان و لاریجانی به صورت علنی با هر نوع مذاکره مخالفت کرد و گفت:«حرف ما به طرفداران مذاکره که امروز برخلاف نظر امام و مقام معظم رهبری تجاهر به مذاکره با آمریکا می‌کنند این است که آمریکا شیطان کوچک شده است یا شیطان بزرگتر شده است قدرتش به حمدلله کم شده اما شیطنتش زیاد است؛ آمریکا مذاکره را برای مقابله با انقلاب می‌خواهد.»

احمد علم‌الهدی، چهره شاخص نمازجمعه‌های کشور هم موضعی شبیه سیداحمد خاتمی گرفت و گفته است: «یک عده افرادی که در داخل کشور هنوز دل به غرب دارند و ساز مذاکره را کوک کردند، بدانید با چه کسی می‌خواهید مذاکره کنید؟ با عناصر شکست‌خورده‌ای که به این ذلت افتاده‌اند؟» به غیر از آنها، در تبریز و اهواز هم چنین موضع‌هایی از تریبون نمازجمعه گرفته شده است.

احمد مطهری در تبریز گفت: «اینکه پس از ۴۵ سال از انقلاب اسلامی و با این همه توطئه، فتنه‌گری و دسیسه‌های گوناگون آمریکا علیه ایران هنوز عده‌ای به خیال خام خود در پی مذاکره با آمریکا بوده و نسبت به آن خوش‌بین هستند، جای تأمل، تأسف و البته نگرانی دارد.»

سیدعبدالنبی موسوی‌فرد هم در اهواز گفته بود: «به فرموده امام خمینی(ره) تا زمانی که آمریکا خوی درندگی دارد مذاکره با آن ممنوع است. در این زمینه مشکلات داخلی کشور به دست خود ما حل می‌شود اما متاسفانه برخی‌ها این موضوع را باور ندارند. مذاکره با آمریکا در قد و قواره مقام معظم رهبری بوده است و ما نباید در کار ایشان دخالت کنیم، بلکه باید مطیع امر ولی‌فقیه باشیم.»

بیان این مخالفت‌ها هرچند نکته عجیبی نیست اما جای سوال دارد که در دوره جدید، تکلیف دولت و مذاکره‌کننده‌ها با دلواپسان سابق چیست؟ دو عضو شورای راهبری دولت چهاردهم هفته گذشته در مصاحبه‌هایی که با خبرآنلاین داشتند، اشاراتی به این موضوع کرده‎اند. فیاض زاهد گفته بود: «اگر حاکمیت به این نتیجه برسد که باید با آمریکا مذاکره کنیم، آنان را مهار خواهد کرد.»
 
عباس عبدی هم اینگونه اظهارنظر کرده بود: «منطقاً دلیلی برای پرهیز از مذاکره وجود ندارد؛ هرچند نتیجه‌بخشی مذاکره را نمی‌توان تضمین کرد... ادامه چنین وضعی برای کشور ممکن نیست. یا زنگی زنگ، یا رومی روم... تندروها در هر چیزی که به تامین رفاه و آسایش مردم منجر شود با حداکثر توان کارشکنی خواهند کرد. دولت و آقای پزشکیان باید در تعامل با مقام رهبری و با افکار عمومی کار خود را پیش ببرد و تندروها را جا بگذارد.» 

در همین راستا، خبرنگار هم‌میهن با سه تحلیل‌گر و فعال سیاسی تماس گرفت. سعید نورمحمدی (قائم‌مقام دبیرکل حزب ندای ایرانیان)، ناصر ایمانی (فعال سیاسی و تحلیل‌گر اصول‌گرا) و محمود میرلوحی (عضو شورای مرکزی حزب اتحاد) تحلیل‌گرهایی بودند که به چهار سوال هم‌میهن پاسخ دادند. 

*طی چند وقت اخیر و با تغییر دولت، موضوع مذاکره پیش آمده و اظهارنظرهایی هم در این ارتباط صورت گرفته است‌. سوال من در ارتباط با سیاست داخلی کشور است، موضع شما در قبال این موضوع چیست؟

ناصر ایمانی: تصور می‌کنم ما همچنان که طی سال‌های گذشته بوده است، موضوع مذاکره مسئله جدیدی نیست. در طی سال‌های گذشته، ما بارها و بارها با آمریکایی‌ها و همینطور اروپایی‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مذاکره کرده‌ایم و هیچ منعی هم از طرف حاکمیت برای مذاکره وجود نداشته است، یعنی هیچ مقطع زمانی طی سال‌های گذشته نبوده که مثلاً آمریکایی‌ها تمایل داشته باشند مذاکره کنیم اما ما به آنها اعلام کنیم که ما نمی‌خواهیم با شما مذاکره ‌کنیم. هرگز در هیچ زمانی و در هیچ دولتی چنین چیزی نبوده است. اوج این موضوع هم در مذاکرات چندساله برجام بود که ما مستقیماً با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها مذاکره داشتیم، سال‌ها هم این مذاکرات ادامه داشت که منجر به عقد توافق‌نامه‌ای به نام برجام هم شد. بنابراین شما هیچ زمانی را نمی‌توانید طی سال‌های گذشته پیدا کنید که ما در واقع می‌توانستیم مذاکره کنیم اما نخواستیم مذاکره کنیم؛ الان هم همینطور است.

دولت جدید در آمریکا روی کار آمده و رویکردهای جدید دارد و این هم فرصت خوبی برای مذاکره است. منتهی نکته‌ای که اینجا وجود دارد این است که ما نباید به مذاکره بسنده کنیم، مذاکره صرفاً یک وسیله است. ما باید ببینیم ماحصل و خروجی این مذاکرات برای کشور چیست. اگر این مذاکرات صرفاً وقت تلف کردن باشد و برای این باشد که طرف مقابل بخواهد امتیازاتی بگیرد بدون اینکه امتیازاتی بدهد، این فایده ندارد. ما دنبال چه هستیم؟ بنشینیم مثلاً در یک کشوری پشت  میز حرف بزنیم و به این دلخوش باشیم؟ یک مثال بزنم، ما در مسئله برجام، به عنوان یک نمونه کامل، امتیازاتی دادیم و امتیازاتی گرفتیم.

امتیازاتی که دادیم، همه را انجام دادیم. امتیازاتی را گرفتیم، در عمل نتوانستیم هیچ کدام را بگیریم. این مذاکرات که فایده‌ای ندارد. ما مرتب بگوییم مذاکره کنیم، جز اینکه موضع خودمان را مقابل طرف دیگر ضعیف کنیم، چیز دیگری نیست. ما می‌خواهیم مذاکره کنیم و به نظر من هیچ‌کس را در کشور از مسئولان و صاحب‌نظران پیدا نخواهیم کرد که با نفس مذاکره مخالفت داشته باشد. بنابراین مذاکره چیز خیلی خوبی است و باید مذاکره هم کرد، باید ببینیم این مذاکرات چقدر دستاورد دارد. 

محمود میرلوحی: یک پرونده باز در دنیا تحت عنوان پرونده هسته‌ای ایران وجود دارد که در مراحل رفت و آمدهایی که صورت گرفت، منجر به برجام شد و برجام هم با آمدن ترامپ و خروج آمریکا، ناتمام ماند و هنوز این پرونده باز است. اگر نتوانیم این مسئله را حل کنیم، به مشکل برخورد خواهیم کرد. سوال این است که راه‌حل چیست؟ یک راه‌حل این است که حرف تندروها را تکرار کنیم و بگوییم از NPT خارج می‌شویم و بمب هسته‌ای می‌سازیم که اگر اینها را هم بگوییم که همان حرفی می‌شود که غرب گفته بود که ایران دنبال سلاح هسته‌ای است و در این صورت این هزینه سنگینی که ایران تا به اینجای کار داده است و میلیاردها هزینه روی دست کشور گذاشته است، تکرار خواهد شد. راه‌حل دومی که وجود دارد این است که باید مذاکره کنیم. در انتخابات آقای جلیلی معتقد بود که «مذاکره نه و ما باید با همین شیوه و با بیانیه‌ها ادامه دهیم» اما آقای پزشکیان حرف از مذاکره زد. به نظر می‌آید زمان «نه مذاکره، نه جنگ» گذشته است و باید مذاکره کنیم. زمان محدودی وجود دارد و این سه چهار ماه فرصت حساسی است. باید با توجه به حساسیت و محدودیت زمان، یک تغییر رویه‌ای داشته باشیم. 
 
سعید نورمحمدی: حزب ندای ایرانیان از بدو تاسیس بر لزوم ارتباط و مذاکره با دنیا تاکید داشته است. به همین دلیل از مذاکرات برجام هم حمایت کرد. ما بر این باوریم که در دنیای درهم‌تنیده امروز نمی‌توان دور خود را دیوار کشید و از مذاکره و گفت‌وگو فرار کرد. شرایط اقتصادی کشور و تجربه دولت گذشته هم اثبات کرد، بدون حل مسائل خارجی کشور، نمی‌توان مسائل اقتصادی کشور را بهبود بخشید. به همین دلیل باید برای منافع ملی و برای بهبود شرایط کشور، مذاکره در دستور کار دولت قرار گیرد و انتظار می‌رود با توجه به رای مردم به رویکردهای دولت آقای پزشکیان، سایر نخبگان و دیگر نهادهای کشور از این مذاکرات حمایت کنند.

* اگر قرار بر مذاکره باشد، باید چه شرایطی ایجاد شود که پای میز مذاکره برویم؟ این مذاکره باید به چه شکل باشد و از نظر سیاست داخلی چه اولویت‌هایی را مدنظر داشته باشیم؟ 

ناصر ایمانی: من اعتقاد دارم که در این زمینه، تیم مذاکره‌کننده اهمیت بسیاری دارد. تیم مذاکره‌کننده باید تیمی باشد که تسلط کامل به سیاست به معنای کلاسیکش داشته باشد و در واقع سیاستمدار به معنای واقعی باشند. یک نکته‌ای که بارها به آن اشاره شده این است که در مذاکرات فریب نخورند، یعنی افراد هوشمندی باشند و بتوانند خوب مذاکره‌کننده و در آن بتوانند امتیازات ملموسی بدهند و امتیازات ملموسی طی یک زمانی بگیرند و این امتیازات با هم ارتباط داشته باشد، یعنی به همان میزان که امتیاز داده می‌شود، امتیاز گرفته شود و اینها همزمان باشد و تیم مذاکره‌کننده هم افرادی باشند که در داخل کشور، تقریباً و اجمالاً وفاق درباره آنها وجود داشته باشد که اینها افراد مفیدی برای مذاکره کردن هستند.

این نکته خیلی مهمی است. یعنی ما اگر بخواهیم یک تیمی را برای مذاکره بفرستیم که اینها در داخل کشور، اجمالاً درباره‌شان وفاق وجود داشته باشد که این افراد، برای مذاکره قابل قبول هستند و مشخصات لازم را برای مذاکره کردن دارند. به نظرم اگر این اتفاق بیفتد، ما در داخل کشور هم تنشی برای مذاکرات نخواهیم داشت. تیم مذاکره‌کننده و محتوای مذاکرات و دستور کار بسیار بسیار مهم است. 

محمود میرلوحی: انتخابات مبنای خوبی است و انتخابات اخیر هم که به خوبی دیدگاه مردم را نشان داد. وقتی که مردم به آقای پزشکیان رای دادند، مشخص شد که چه دیدگاهی در کشور اکثریت دارد. شواهد و قرائن هم نشان می‌دهد که افرادی هم که پای صندوق نیامدند، موافق با مذاکره هستند. فقط بخشی که رای آقای جلیلی و پیرامون او بود وجود دارند که الان هم می‌بینیم در مجلس برخی از آنها سروصدا می‌کنند. بحث گفت‌وگویی که رئیس‌جمهور مطرح می‌کند باید دنبال شود تا شرایط وفاق هم ایجاد شود. در این مسیر رسانه ملی هم باید تغییر رویه دهد.

این مسیری که الان دارد مخالفت با مذاکره است. چند شب پیش می‌دیدیم که در رسانه‎ملی مسیر طوری پیش می‌رود که شبیه مسیری است که کیهان و آقای حسین شریعتمداری می‌پسندند. باید کارشناسان بیایند و گفت‌وگو کنند. نکته‌ای که وجود دارد این است که همه چیز در شیشه است و دیده می‌شود و چیزی را نمی‌توان هم در داخل و هم در خارج پنهان کرد. باید واقعیت‌ها را پذیرفت که کشور مشکلاتی در حوزه‌های مختلف و از جمله اقتصاد دارد. واقعیت این است که نمی‌توان از جامعه انتظار داشت که این همه مشکلات اقتصادی و تورم را ببیند و چیزی نگوید. برخی فکر می‌کنند که رئیس‌جمهور باید بیاید و شعارهای دروغ بدهد و بگوید همه چیز خوب است، و ناترازی و کسری بودجه هم نداریم، تورم هم به زودی یک رقمی می‌شود. با دروغ که نمی‌توان مملکت‌داری کرد.

باید یک مقدار صادقانه با خودمان مواجه شویم. اینکه کشور ما قوی است و از تمامیت ارضی‌اش دفاع می‌کند، حرف کاملاً درستی است و قبلاً هم آزموده شده است اما حرف من این است که باید شعار دادن از جیب مردم را کنار گذاشت، فضا را تغییر داد و صادقانه با مردم حرف زد. باید برویم مذاکره کنیم و نتایج را هم با صداقت به مردم گفت. آن وقت اگر دیدیم قرار است زورگویی کنند، به مردم بگوییم. ملت زیر فشار است و این فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها وضعیت کشور را مختل کرده است. نتیجه حرف آنهایی که می‌گفتند تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کنیم را هم که دیده‌ایم. هشت سال از خروج آمریکا از برجام گذشته و جامعه هر روز دارد آثار این تحریم‌ها و گرفتاری‌ها را لمس می‌کند. با این وضعیتی که وجود دارد، باید برویم مذاکره کنیم و برای رفع تحریم‌ها تلاش داشته باشیم. تیمی هم که الان در دولت وجود دارد، تیم کارکشته و باتجربه‌ای است و باید وارد این مسیر شوند تا به نتیجه‌ای برسند که حجم این مشکلاتی که در کشور وجود دارد، کاسته شود. 
 
سعید نورمحمدی: آقای رئیس‌جمهور در این مورد نکته درستی را مطرح کردند. برای حل مشکلات خارجی، در ابتدا باید انسجام ملی را بالا برد. اگر مردم در کنار نظام سیاسی باشند، هیچ دولت و قدرتی نمی‌تواند خلاف منافع کشور و برخلاف اراده ملی انتظاری داشته باشد. زمانی که دشمنان کشور احساس کنند در داخل شکاف و اختلاف وجود دارد، انتظارات و توقعات بیشتری از مذاکره‌کنندگان کشور طلب می‌کنند. برای همین باید برای افزایش وحدت ملی کشور و همراه کردن مردم، بیشتر تلاش شود.

*یکی از مسائلی که مطرح است، مخالفت تندروها در داخل با مذاکره است و تلاشی که آنها در داخل کشور برای عدم پیشرفت در مذاکرات انجام می‌دهند. کما اینکه قبلاً هم در ماجرای برجام با کلیدواژه «دلواپسیم» سنگ‌اندازی می‌کردند. اگر قرار بر مذاکره باشد با توجه به تجربه قبلی که از تندروها وجود دارد، تکلیف با آنها چه خواهد شد و چطور می‌توان مانع از سنگ‌اندازی آنها شد؟

ناصر ایمانی:  من برخلاف شما اصلاً از مخالف و مخالفت‌ها هراسی ندارم. یعنی تصور می‌کنم این نشان‌دهنده بالندگی داخل کشور است که ما یکسری افرادی داریم که مخالف باشند و این در هر دولتی هم وجود داشته باشد. تیم مذاکره‌کننده و دستور کار، برای کاهش تنش‌های داخلی بسیار اهمیت دارد. از مخالفت‌های برخی افراد و طیف‌ها هم نباید هراسی داشت. ما ادعا داریم که کشورمان، کشور آزادی است. اگر در عمل هم محدودیت‌های کم یا زیادی داریم، اما این ادعا را حداقل داریم. بگذاریم اظهارنظرهای مختلف وجود داشته باشد و این در هر دولتی هم باشد. مگر در دولت قبل افرادی نبودند که مخالف دولت بودند؟ اینکه اشکالی ندارد. از مخالف نباید هراس داشت، بگذاریم او هم نظرش را بگوید. شاید برخی از این نظرات برای این فرآیند مذاکرات مفید باشد. فقط مهم این است که این مخالفت‌ها، اصولی باشد و مخالفت‌های بدون مبنا نباشد.

در مسئله برجام هم یکسری مخالفت‌هایی ابراز می‌شد و این مخالفت‌ها بی‌جا هم نبود. کسانی که در برجام مخالفت می‌کردند، برخی‌ از آنها با اصل مذاکرات مخالفت می‌کردند که ما کاری با آنها نداریم. اما برخی با اصل مذاکرات مخالف نبودند، با یک بندهایی و بخشی از توافق‌ مخالف بودند که اتفاقاً بعد از توافق برجام نشان داده شد که این مخالفت‌ها، خیلی بیراه هم نبوده است. اگر خاطرتان باشد، در یک مقطعی رهبری دولت وقت را موظف کرد که این مخالفت‎‌ها را گوش بدهد که حتی جلساتی هم راجع به این موضوع، در دولت با مخالف‌ها گذاشته شد.

ما نباید از مخالفت‌ها بترسیم، مهم این است که ما به گونه‌ای حرکت کنیم که کسانی که مخالف هستند، مخالفت‌هایشان به حداقل برسد و راه هم برای مذاکره برای کسانی که مخالف هستند باز باشد که شاید برخی از مخالفت‌های آنها، مخالفت‌های صحیحی باشد. اینکه  همه دهان‌ها را بخواهیم ببندیم و یا فکر کنیم که همه دهان‌ها برای مذاکرات باید بسته باشد، این به نظر من صحیح نیست اما این را بدانید که اجمالاً بسیاری از نیروهایی که در درون حاکمیت قرار دارند و موثر در حاکمیت هستند، با اصل مذاکره موافق هستند و این فرصت خوبی است که ما بتوانیم مذاکرات مفیدی داشته باشیم که حتی منجر به ایجاد روابط هم با غرب بشود. این اشکالی ندارد. رابطه با غرب و حتی ایالات متحده آمریکا تابو نیست. 

محمود میرلوحی: این طیف تا همین الان هم هر کاری که می‌خواستند را انجام داده‌اند. در همین سال‌های اخیر، همه مسیرها به سمت علاقه‌شان رفته است اما معلوم شد که کاری از آنها ساخته نیست و شعارهایی که دادند برعکس درآمد و جامعه هم آنها را خوب شناخت و انتخابات اخیر هم این نکته را به خوبی نشان داد. در این مسیر هم آنها باز هم مخالفت خواهند کرد، البته این موضوع ایرادی هم ندارد، بگذاریم مخالفت کنند. حرف‌هایی که اینها می‌زنند، تکرار حرف‌های شکست‌خورده است و تا زمانی که تریبون دارند همین حرف‌ها را خواهند زد. موضوعی که وجود دارد این است که ایران مسئله‌اش مانند کره شمالی نیست و نمی‌تواند شبیه کره شمالی باشد و دور کشور فنس بکشد. ما کشوری در قلب خاورمیانه هستیم و نمی‌توانیم شبیه کره شمالی فکر کنیم. اینها عادت کرده‌اند با استفاده از تریبون‌های مفت و مجانی که دارند، این حرف‌ها را بزنند اما به نظر می‌آید که باید اکثریت جامعه و خواست جامعه مدنظر باشد و چیزی مد نظر قرار بگیرد که خروجی انتخابات بوده است. 
 
سعید نورمحمدی: برخلاف فضایی که در بین موافقین مذاکره وجود دارد، من تصور می‌کنم تندروهای مخالف برجام می‌توانند فرصتی برای کسب امتیازات بیشتر شوند. به شرط اینکه هماهنگ با مذاکره‌کنندگان باشند. به این معنا که  ابزاری برای تهدید دولت‌های در حال مذاکره باشند. مشکل اینجاست که این تندروها در حال حاضر اساساً با هر مذاکره‌ای مخالفت کرده و از گفت‌وگو‌ و مذاکره ترس دارند. به همین دلیل تلاش می‌کنند هیچ گفت‌وگویی شکل نگیرد. در حالی که باید فشار آنها نه بر روی مخالفت با مذاکره، بلکه به گرفتن امتیازات حداکثری دولت ایران از دولت‌های دیگر متمرکز شود.

*یکی از اصولی که در سیاست و کشورداری مطرح است، این است که در دنیای سیاست دوست و دشمن واقعی وجود ندارد، منافع ملی وجود دارد. این گزاره را قبول دارید؟ اصولاً منافع ملی ما در عصر جدید باید تابع چه اصولی باشد و می‌توان همچنان بر سیاست‌های قدیمی پافشاری کرد؟

ناصر ایمانی: در این تردیدی نیست که ما دوستان و یا دشمنان دائمی نداریم. دوست ما منافع ملی ماست و ما باید توجه‌مان به منافع ملی کشور باشد. منافع ملی کشور هم در وضعیت فعلی، اقتضا می‌کند که ما مذاکرات مفید داشته باشیم، تحریم‌ها را رفع کنیم و حتی ایجاد رابطه کنیم. این منافع ملی ماست، منتهی این به آن معنا نیست که ما به هر قیمتی بخواهیم این مذاکرات را داشته باشیم. اگر منافع ملی به خطر بیفتد، به این معنا که ما امتیازاتی بخواهیم بدهیم، بدون اینکه امتیازات ملموسی بگیریم، این به نظر من مخالف منافع ملی ماست. در مقطع فعلی، منافع ملی ما در مذاکرات است اما اینکه نتایج مذاکرات چه باشد، نتایج هم باید منطبق با منافع ملی کشور باشد. هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد که بخواهد اینطور فکر کند که یکسری کشورهایی برای آن همیشه جزء دوستانش هستند و یک کشورهایی همیشه دشمن‌اش هستند. این حرف که دوست و دشمن دائمی وجود دارد، در عرصه سیاست حرف غلطی است. 

محمود میرلوحی: این گزاره‌ درستی است که به آن اشاره کردید و منافع ملی ارجحیت دارد. یک زمانی بحث جهان دوقطبی مطرح بود و اکثر کشورهای جهان در یکی از بلوک‌های شرق یا غرب قرار داشتند اما الان جهان تغییر کرده است و ما نمی‌توانیم تا ابد با آمریکا دشمن باشیم. ما باید منافع‌مان را نگاه کنیم، کشوری هستیم که می‌خواهیم زندگی کنیم و نیاز به مبادلات اقتصادی داریم. همین الان چین و آمریکا را نگاه کنید، با همه مشکلاتی که دارند اما مراوده مالی‌شان برقرار است و منافع خودشان را نگاه می‌کنند. همین چین و یا روسیه را که دیدیدم با اینکه ادعا می‌کنند دوست ما هستند اما در شورای همکاری خلیج‌فارس در مسئله جزایر سه‌گانه کنار اعراب قرار گرفتند و بیانیه‌ای که بر علیه ما بود را تایید کردند. ما باید ببینیم منافع ملی‌مان در چیست.

ما کشوری هستیم که نفت داریم، صادرات داریم و نیاز به ارتباط با جهان داریم. ما نمی‌گوییم که مثلاً از فلسطین حمایت نکنیم، باید از مظلوم در مقابل ظالم دفاع کرد اما حرف‌مان این است که باید منافع مردم خودمان را هم در نظر داشته باشیم. مردم ما از زمان جنگ مشکلات زیادی داشته‌اند و در این 45 سال کمتر روزی وجود داشته که مردم مشکل نداشته باشند. منافع ملی مردم ما این است که مشکلات اقتصادی حل شود، منافع ملی ما این است که بتوانیم با کشورها ارتباط داشته باشیم.

ما در انقلاب شعار می‌دادیم «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» این شعار، بسیار خوب است اما به نظر می‌آید یک جاهایی داریم رودررویی با برخی کشورها را در این شعار می‌بینیم. مسئله این است که ما باید در تشخیص منافع ملی دقت جدی‌تری داشته باشیم و استقلال‌مان را طوری تعریف کنیم که منافع ملی‌مان تامین شود. اگر ما بخواهیم همیشه هزینه بدهیم اما دستاوردی نداشته باشیم و برای مردم رفاه نیاورد که همان استقلال هم فایده‌ای ندارد.
 
سعید نورمحمدی: گزاره‌ای که گفتید گزاره درستی است. کما اینکه تجربه ۴۶ ساله جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی هم نشان داد ما دوست و دشمن دائمی حتی در منطقه خودمان هم نداشتیم. بشار اسد با همه حمایت‌ها و فداکاری‌هایی که جمهوری اسلامی برایش انجام داد، متحد قابل اعتمادی نبود. اگر در چارچوب نظریات روابط بین‌الملل بپذیریم که باید از آرمانگرایی عبور کنیم و در چارچوب واقع‌گرایی و نئوواقع‌گرایی سیاست‌های خارجی کشور را تنظیم کنیم، هیچ معیار و چارچوبی بهتر از منافع ملی نداریم. اینکه منافع ملی را چطور بفهمیم، من تصور می‌کنم ایجاد شرایط زندگی عزت‌مندانه برای مردم ایران بهترین چارچوب برای آن است.

راهکارهای فروش در شرایط کنونی بازار

دیروز ۲۸ دی ۱۴۰۳ توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه با عنوان «معاهده مشارکت جامع راهبردی» در جریان سفر مسعود پزشکیان به مسکو، با حضور رؤسای جمهور 2 کشور، مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین به امضا رسید. این توافق که شامل یک مقدمه و ۴۷ ماده است، به عنوان یک سند مهم دیپلماتیک و اقتصادی، روابط 2 کشور را برای 2 دهه آینده تعریف و تقویت می‌کند. این معاهده نه‌تنها نشان‌دهنده ارتقای روابط ایران و روسیه به سطح مشارکت راهبردی است، بلکه تأکید می‌کند این همکاری‌ها علیه هیچ کشور ثالثی نیست و هدف آن تضمین امنیت و توسعه متوازن 2 کشور است.
اولین موافقتنامه جامع همکاری بین ایران و روسیه سال ۱۳۸۱ (۲۰۰۱ میلادی) به امضا رسید و به مدت ۲۰ سال اجرایی شد. این موافقتنامه، اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین 2 کشور را تعیین کرد و زمینه‌ساز همکاری‌های گسترده در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و فناوری شد. در طول این سال‌ها 2 کشور در پروژه‌های مشترک متعددی از جمله در حوزه انرژی، حمل‌ونقل و دفاعی مشارکت کرده‌اند.
با توجه به تحولات جهانی، بویژه تغییرات در نظم بین‌المللی و افزایش رقابت‌های ژئوپلیتیکی، نیاز به به‌روزرسانی و تقویت این موافقتنامه احساس شد. ایران و روسیه با درک این ضرورت، مذاکراتی را برای تدوین یک معاهده جدید آغاز کردند. پیش‌نویس این معاهده توسط ایران تهیه شد و پس از چندین دور مذاکره و اصلاحات، نهایی شد. این مذاکرات با هدف ایجاد یک چارچوب جامع و بلندمدت برای همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه انجام شد.
در این فرآیند، 2 کشور بر اهمیت تقویت همکاری‌های اقتصادی، توسعه زیرساخت‌ها، افزایش مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های مشترک تأکید کردند. همچنین همکاری در حوزه‌های امنیتی، دفاعی و مبارزه با تروریسم نیز به عنوان بخش‌های کلیدی این معاهده مورد توجه قرار گرفت. علاوه بر این، همکاری در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس نیز در این توافق گنجانده شد.
این معاهده جدید نه تنها نشان‌دهنده اراده 2 کشور برای تقویت روابط دوجانبه است، بلکه بیانگر تمایل آنها برای ایفای نقش مؤثرتر در صحنه بین‌المللی و ایجاد تعادل در نظم جهانی است. با امضای این توافق، ایران و روسیه گامی بلند به سوی تحکیم همکاری‌های راهبردی برداشته‌اند که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر ثبات منطقه‌ای و جهانی داشته باشد.

ماژول ارسال پیامک چیست و چه کاربردی دارد ؟

 سید حسن خمینی گفت: واقعیت این است که شأنیت علمی آقای هاشمی مغفول ماند. من توفیق داشتم ۱۰ سال آخر عمر ایشان تقریبا هفته‌ای نبود که چند ساعتی را محضر ایشان نباشم. واقعیت این است که قدرت فقه، اصول، تفسیر و تسلطش به مبانی اسلامی مغفول ماند و ایشان بیشتر به عنوان یک شخصیت سیاسی شناخته شد. البته واقعیت هم این است که چون در این جهت سرآمد روزگار خودش بود، حقش بود که به این شناخته شود؛ ولی ابعاد دیگر شخصیت ایشان پنهان ماند.

حجت‌الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی طی سخنانی با موضوع «تفکر فقهی» در پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی، گفت: در حوزه بحث فقه و اینکه ما بتوانیم فقه را میان رشته‌ای بحث کنیم، یک اشکال بسیار بزرگی از قبل پیش روی مجتهدین بوده و آن اینکه آیا ما می‌توانیم ابواب فقهی را به رشته‌های مختلفی تقسیم کنیم و بگوییم هر فقیهی احیانا در یک رشته کار کند؟

یادگار امام افزود: از نظر تاریخی ابتدا یک نفری که می‌آمد جامع معقول و منقول بود. یعنی مثلا یک نفر مثل بوعلی سینا هم هیأت بلد بوده، هم طب و هم فلسفه بلد بوده است. اما آرام آرام انگار بشر به این نتیجه رسیده که باید رشته‌ها را خاص‌تر و خاص‌تر کند و امروز به جایی رسیده که یک نفر در موضوعی چیزی را بلد است و هیچ چیزی از قبل و بعد آن نمی‌داند؛ یعنی فقط برنامه‌نویسی کامپیوتر را می‌داند و نمی‌داند که سخت افزار آن چه کار می‌کند؛ حتی لزومی هم ندارد که بداند.

وی تأکید کرد: سؤال این است که آیا این اتفاق در فقه هم ممکن است؟ یعنی ما به سمت این برویم که در عبادات یک نفر تخصص داشته باشد و در معاملات یکی دیگر؛ و دوباره عبادات را به حج، صلاة، زکات و خمس تقسیم کنیم. در معاملات که سخت‌تر می‌شود چون بحث‌های بین رشته‌ای مطرح می‌شود؛ یعنی بانکداری و الآن متاورس و بحث‌های هوش مصنوعی بالأخره احکام پیدا می‌کند.

سید حسن خمینی یادآور شد: خیلی از فقها ساده با این برخورد می‌کنند و می‌گویند کار فقیه که موضوع نیست؛ ما یک کلیاتی را می‌گوییم همانند اینکه اگر ضرر دارد حرام است یا اگر مالیت عقلایی دارد قابل تملیک و تملک است. این موبایلی که دست شما است، اگر ضرر دارد که دارد و اگر ندارد، ندارد. در حالی که به نظر می‌رسد این مبتنی بر یک اشتباه است؛ اتفاقا موضوع حکم فقهی حتما کار فقیه است و مصداق کار فقیه نیست. مگر من می‌توانم موضوع یک گزاره را ندانم اما گزاره را بیان کنم؟! حتی بیان بسیاری از مصادیق هم شأن فقیه است.

وی افزود: موضوعات از علوم دیگر می‌آید؛ به خصوص روزگار ما که در حال یک انقلاب بسیار بزرگ است. ایامی که ما زندگی می‌کنیم به همان درجه از اهمیت است که آغاز دوره صنعتی شدن بود. یک پوسته جدیدی از نظم اجتماعی به سبب مسائل فضای مجازی دارد بین مردم پدید می‌آید. یک روابط و ارتباطات و دنیای دیگری می‌شود و حسش هم نمی‌کنیم به خاطر اینکه خودمان داریم در این مسیر پیش می‌رویم. اگر کسانی که ۳۰، ۴۰ سال اولیه دوران انقلاب صنعتی بودند، نمی‌فهمیدند چه شده و بعدها که نگاه می‌کنند، می‌توانند به قبل و بعد آن تقسیم کنند، دوره ما دقیقا همان است؛ یعنی دوره‌ای است که دارد وارد فضای جدیدی از روابط می‌شود.

یادگار امام تأکید کرد: نسل بعدی بسیار متفاوت از نسل قبلی ما است؛ ما دوره گذار و عجیبی هستیم و هر دو را درک می‌کنیم. یعنی هم دوره بدون اینترنت و هم دوره پسا اینترنت را درک کرده‌ایم و بعدا فردا فضایی پدید می‌آید که اصلا نمی‌دانیم روابط چگونه هست. دوره‌ای که همه حدود برداشته و همه چیز متفاوت می‌شود و روابط تغییر می‌کند؛ و نظمی که بعدا خودش را بر این فضا تحمیل می‌کند.

وی اظهار داشت: از زاویه فقهی اولین سؤال این است که آیا در فضای فقه این اجازه را دارید که تبعض ابواب را تجویز کنید؟ به این معنا که بگوییم عین پزشکی که شما چشمت درد می‌کند پیش چشم پزشک می‌روید و روانت مریض می‌شود پیش روانپزشک می‌روید و هیچ کسی وقتی قلبش درد می‌گیرد پیش چشم پزشک نمی‌رود، در حوزه فقه هم چنین اتفاقی باید بیفتد.

سید حسن خمینی یادآور شد: من فکر می‌کنم ظرفیت بحث‌های اجتهادی ما در این مسأله هست؛ و این مسأله هم پیشینه دارد و هم دارای فتوا است اما معمولا چون نیاز نبوده و موضوعات بسیط بوده، یک نفری مثل شیخ انصاری همه موضوعات را بلد بوده و همه از او تقلید می‌کردند؛ اما امروز اصلا این طوری نیست. امروز مجتهد که می‌خواهد همان حکم اولیه را هم ارائه کند بدون توجه به موضوعات جدید و روابط جدید و نسبت‌های جدید نمی‌تواند بیان کند. یعنی هرکدام از ما و حتی جامعه به مراجع مختلف رجوع می‌کند. به نظر من این هم قابل دفاع است و هم طبیعتا باید واقع شود به خاطر اینکه معنای اعلمیت تفاوت می‌کند.

وی با اشاره به اینکه ۱۹ دی ماه سالروز رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است، افزود: اتفاقا در رابطه با این موضوع زیاد با ایشان بحث می‌کردیم. البته ایشان چندین بار در موارد مختلف تحت عنوان «اجتهاد شورایی» بیان می‌کرد. آیا ما می‌توانیم به اجتهاد شورایی تن بدهیم؟ یعنی در هر مسأله‌ای شورایی با هم بنشینند و کار شورایی کنند. مرحوم آقای هاشمی خیلی روی این مورد اصرار داشت و می‌گفت از نظر فقهی و بیشتر بحث‌های اصول فقهی قابل طرح و دفاع است. من بعدا وارد بحث‌های فنی مسأله شدم و به نظرم این هم قابل دفاع است.

یادگار امام تصریح کرد: ما در تاریخ جمهوری اسلامی اولین بار این کار را انجام داده‌ایم؛ شاید حتی بدون اینکه بدانیم که این کار واقع شده و آن هم مقوله شورای نگهبان است. در شورای نگهبان طبق قانون اساسی که همه هم امضا کرده‌اند، یک جمعی می‌نشینند و نظر مجموع با اکثریت را ملاک قرار می‌دهند. یعنی این اتفاق علاوه بر اینکه ممکن هست، واقع هم شده است. به هر حال اگر بحث شورایی در حوزه اجتهاد مطرح شود، آن بحث میان رشته‌ای هم به نوعی در خودش دارد. یعنی اعلم‌هایی در رشته‌های مختلف می‌توانند کنار هم بنشینند و یک بحث تجمیعی را با هم داشته باشند و فتوای تجمیعی بدهند و آن وقت جامعه هم از یک شورایی تقلید کند.

وی افزود: طبیعتا ممکن است دیگران نقدهایی داشته باشند و می‌شود در رابطه با بند بند این صحبت کرد؛ در بحث موضوعات و مصادیقش صحبت کرد. البته من هم آمادگی دارم راجع به بخش بخش این و بحث‌های حجیّتش صحبت کنیم؛ چون به نظر من حتی تقلید اعلم هم لازم نیست و ما دلیلی بر حجیّت تقلید اعلم و وجوب تقلید اعلم نداریم و به عالم هم می‌شود مراجعه کرد.

سید حسن خمینی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه پژوهشکده شکل گرفت برای اینکه در رابطه با بحث‌های امام کار کند، گفت: ما نسبت به امام دو نوع می‌توانیم مسیر را طی کنیم؛ یکی اینکه امام چه گفت و دو اینکه امام چه می‌گوید. امام چه گفت یعنی شما بررسی کنید به اینکه این آدم در زمان خودش نسبت به موضوعات زمان خودش و مسائلی که در آن روزگار اتفاق افتاده، نظرش چه بوده است. اما بحث دوم این است که اگر امروز بود، این مکتب چه می‌گفت؛ نسبت به حوادث امروز چه می‌گوید؟ او را به عنوان یک ظرفیت سیال و یک مکتب بالنده ببینیم.

وی تأکید کرد: بحث تأثیر زمان و مکان در اجتهاد همین است که ما یک وقت می‌گوییم امام صادق(ع) چه فرمود و یک وقت می‌گوییم اگر امام صادق(ع) امروز بود چه می‌گفت. یعنی با توجه به زمان و مکان توانمندی این ساختار فکری و مطلب برای سؤالات امروز چیست؟ پاسخش برای سؤالات امروز چیست؟ البته این معنا نیست که یافته‌های قدیمی‌اش را کنار بگذارد؛ به خاطر اینکه نمی‌خواهد بگوید من امروز چه می‌گویم؛ می‌گوید او اگر امروز بود چه می‌گفت. این مسأله هم باید در پژوهشکده باشد.

یادگار امام با طرح مسأله «اجتهاد در اندیشه امام»، تصریح کرد: اجتهاد در اندیشه امام یعنی همان کاری که ما با مذهب فقه جعفری می‌کنیم که او را یک مکتب می‌بینیم و در آن اجتهاد می‌کنیم، این را هم یک مکتب بدانیم و در آن اجتهاد کنیم. همان طوری که امام گفته شطرنج این را داشته که گفته‌اند حرام است و امروز این را دارد که حلال است؛ عینا این داستان در روزگار ما هم هست. در غنا یک بحث مفصلی هست که آیا موسیقی و آواز، چه زن و چه مرد، حرام است یا حلال است؟ روایاتش یکی دو تا نیست اما یک بحث جدی وجود دارد که این مربوط به آن روزگار است؛ به خاطر اینکه اینها در یک مجالسی بوده و امروز آن مجالس نیست؛ یعنی خود موسیقی حرام نیست و مجلس فسق و فجور و اختلاط حرام است.

وی تأکید کرد: پژوهشکده بیشتر باید وجهه همتش را به امام آینده بدهد؛ تا امام گذشته. این که چه گفت، خیلی خوب است و دوستان باید بیشتر هم به این حوزه وارد شوند اما چیزی که پژوهشکده به ما هو پژوهشکده برای آن شکل می‌گیرد، این است که چه می‌گوید؛ امروز اگر بودند چه می‌گفتند و چگونه در قیاس با مسائل جدید حرکت می‌کردند؟ به خصوص که ما در دوره گذار هستیم؛ یک دوره بسیار مهم و زندگی ما به قبل و بعد ما تقسیم می‌شود. این دوره، دوره پدید آمدن یک فضایی است که فضای مجازی در آن «انقلاب ماهیت» می‌دهد و همه مسائلش را عوض می‌کند.

سید حسن خمینی در پایان با اشاره به سالگرد رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، گفت: ایشان یکی از مفاخر جهان اسلام بود. واقعیت این است که شأنیت علمی آقای هاشمی مغفول ماند. من توفیق داشتم ۱۰ سال آخر عمر ایشان تقریبا هفته‌ای نبود که چند ساعتی را محضر ایشان نباشم. واقعیت این است که قدرت فقه، اصول، تفسیر و تسلطش به مبانی اسلامی مغفول ماند و ایشان بیشتر به عنوان یک شخصیت سیاسی شناخته شد. البته واقعیت هم این است که چون در این جهت سرآمد روزگار خودش بود، حقش بود که به این شناخته شود؛ ولی ابعاد دیگر شخصیت ایشان پنهان ماند.

وی تصریح کرد: کار مهم تفسیری که ایشان دارد، تفسیر راهنما و بعد فرهنگ قرآن، البته کار جمعی بود ولی خود ایشان در زندان شروع کرده و زحمت کشیده بودند. نقشی که باز در حوزه تاریخ انقلاب دارد و اینکه ایشان قلم برداشته و روز به روز حوادث را نوشته و روزنگار خاطرات ایشان یک بعد بسیار مهم در تاریخ انقلاب است. ولی توجه من بیشتر به بعد فقهی و بحث اجتهاد ایشان و بحث علمی ایشان در حوزه فقه و اصول است که مغفول مانده و واقعا از این حیث هم جا دارد که به ایشان بپردازیم.

آشنایی با نورو مارکتینگ با پیام رسون